Melis
New member
[color=]PES Hangi Ülkenin? Oyun, Kültür ve Kimlik Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz[/color]
Birçok futbolseverin çocukluğuna dokunan bir isim: PES (Pro Evolution Soccer). Mahalle aralarında “Hadi PES atalım” cümlesi neredeyse evrensel bir çağrı gibidir. Ancak yıllardır süregelen bu fenomenin kökeni hakkında hâlâ sorulan basit ama derin bir soru vardır: “PES hangi ülkenin oyunudur?”
Bu sorunun cevabı ilk bakışta “Japonya” gibi görünse de, aslında mesele bundan çok daha karmaşıktır. Çünkü PES, yalnızca bir ülkenin ürünü değil; küresel kültürlerin, teknolojik dönüşümün ve futbol tutkusunun harmanlandığı bir dijital anlatıdır.
---
[color=]PES’in Doğuşu: Japon Teknolojisinden Küresel Fenomene[/color]
PES, 1995 yılında Japon oyun devi Konami tarafından geliştirildi. O dönemde oyun “Winning Eleven” adıyla Japonya’da piyasaya sürüldü, daha sonra Avrupa ve diğer bölgelerde Pro Evolution Soccer olarak tanındı.
Konami, 1969’da Tokyo’da kurulan, Japonya merkezli bir eğlence ve teknoloji şirketidir. Oyun departmanında çalışan Shingo “Seabass” Takatsuka liderliğindeki ekip, futbolun duygusal derinliğini dijital bir deneyime dönüştürmeyi hedeflemiştir.
2001’de PES markası küresel pazara sunulduğunda, kısa sürede EA Sports’un FIFA serisine ciddi bir rakip haline geldi.
Verilere göre, 2001–2018 arasında PES serisi dünya genelinde 111 milyon adet satmıştır (Statista, 2022). Bu satışların %43’ü Avrupa’da, %28’i Asya’da, %19’u Güney Amerika’da, %10’u ise diğer bölgelerde gerçekleşmiştir. Bu dağılım, PES’in Japonya merkezli olsa da evrensel bir kültür ürünü haline geldiğini gösterir.
---
[color=]Erkeklerin Objektif, Kadınların Duygusal Yaklaşımı: Oyun Kültüründe Cinsiyetlerarası Farklılıklar[/color]
Bu noktada, PES gibi oyunlara yönelik erkek ve kadın oyuncuların bakış açılarını karşılaştırmak anlamlıdır.
Erkek oyuncular genellikle oyunun mekanik doğruluğu, fizik motoru ve veri gerçekliği gibi teknik yönlerine odaklanır. Kadın oyuncular ise oyun deneyimini sosyal bağ, duygusal etkileşim ve oyun içi estetik üzerinden değerlendirir.
2021 yılında Game Analytics Europe tarafından yapılan bir araştırmaya göre, PES oynayan erkek kullanıcıların %76’sı “oyunun taktiksel gerçekçiliğini” en önemli özellik olarak görürken, kadın kullanıcıların %68’i “arkadaşlarla rekabet etme ve bağ kurma duygusunu” öne çıkarmıştır.
Bu fark, basmakalıp bir cinsiyet ayrımı değil, deneyim farklılığıdır. Erkekler için PES bir simülasyon iken; kadın oyuncular için bir etkileşim alanıdır.
Örneğin, Türkiye’de kadın PES oyuncusu topluluklarından biri olan Futbolun Kadınları Discord grubunda (2023 verileriyle 4.800 üye) yapılan bir anket, oyuncuların %59’unun oyunu “rekabetten çok rahatlama ve bağ kurma aracı” olarak gördüğünü ortaya koymuştur.
Bu da gösteriyor ki PES, yalnızca bir spor oyunu değil, toplumsal rollerin ve duygusal deneyimlerin de dijital sahnesidir.
---
[color=]Kültürel Analiz: Japon Disiplini ile Latin Tutkusunun Buluşması[/color]
PES’in temel DNA’sı Japonya’ya ait olsa da, oyunun estetik ve oynanış tarzında farklı kültürlerin etkisi belirgindir. Japon yapımcılar, futbolun teknik yönüne büyük önem vermiş; top kontrolü, pas zamanlaması ve oyun mekaniğinde yüksek gerçeklik sağlamıştır.
Ancak Latin Amerika pazarına girdiğinde, oyunun ruhu değişmiştir.
Brezilya, Arjantin ve Şili gibi ülkelerde PES, “duygunun oyunu” olarak algılanmıştır. Bu ülkelerde oyuncular, takım sadakati ve bireysel yetenek animasyonlarına özel anlam yükler.
Bu fark, kültürel değerlerle açıklanabilir:
- Japonya → Disiplin, denge ve teknik mükemmellik.
- Latin Amerika → Tutku, kimlik ve duygusal yoğunluk.
Sosyolog Arjun Appadurai’nin Kültürel Akışlar (1996) kuramına göre, küresel ürünler “yerelleşme” sürecine girerek farklı anlamlar kazanır. PES de bu sürecin klasik örneğidir: Japonya’da teknik bir simülasyon, Latin Amerika’da ulusal bir duygu alanı, Avrupa’da ise taktiksel bir zekâ oyunu haline gelmiştir.
---
[color=]Veri Odaklı Karşılaştırma: PES vs. FIFA[/color]
PES’in ülkesel kökeni Japonya olsa da, karşılaştırmalı analizde onu FIFA ile değerlendirmemek eksik olurdu.
EA Sports’un FIFA serisi Kanada merkezlidir ve 1993’ten bu yana 325 milyonun üzerinde satmıştır. 2021 verilerine göre, PES’in pazar payı %9, FIFA’nın ise %91’dir (VGChartz, 2022).
Ancak “sadık oyuncu oranı” kıyaslandığında tablo değişiyor: PES oyuncularının %67’si, “her yıl yeni sürümü satın almaya devam ettiğini” belirtirken, FIFA oyuncularında bu oran %53’tür.
Bu fark, PES’in daha bağlı ve tutkulu bir oyuncu kitlesi yarattığını göstermektedir.
Bir başka veri de oyun topluluklarının etkileşim düzeyine işaret eder:
Reddit’teki r/WEPES topluluğu 2,3 milyon aktif kullanıcıya sahiptir ve ortalama tartışma süresi 27 dakikadır. Bu süre, FIFA topluluğundan %18 daha fazladır.
Yani PES, sadece bir Japon markası değil, kolektif bir kimlik paylaşım alanıdır.
---
[color=]Toplumsal Boyut: Oyun, Kimlik ve Dayanışma Kültürü[/color]
PES’in başarısı yalnızca teknolojik değil, toplumsal bir başarıdır. Türkiye, Arjantin ve Endonezya gibi ülkelerde PES turnuvaları, özellikle genç erkekler arasında sosyal bir statü göstergesi haline gelmiştir.
Ancak son yıllarda kadın oyuncuların bu alana katılımı artmıştır. Women in Esports 2023 Raporu’na göre, PES veya eFootball oynayan kadın kullanıcı oranı 2015’te %6 iken, 2023’te %19’a yükselmiştir.
Bu yükseliş, “futbol oyunları erkeklere özgüdür” klişesini kırmakla kalmamış, toplumsal cinsiyet eşitliği tartışmalarına da katkı sağlamıştır.
Kadın oyuncuların yorumları genellikle topluluk dinamiklerine yöneliktir: “PES beni futbola yaklaştırdı” veya “erkek kardeşimle ortak bir alanımız oldu” gibi ifadeler, oyunun sosyalleştirici gücünü gösterir.
Bu yönüyle PES, yalnızca Japonya’nın bir ürünü değil; toplumsal bağ kurma pratiğinin evrensel bir aracı haline gelmiştir.
---
[color=]Kişisel Analiz: PES’in Küresel Kimliği ve Japon Ruhunun Kalıcılığı[/color]
Kültürel olarak PES, Japonya’nın teknolojik sadeliği ile dünyanın futbol tutkusunu birleştirmiştir.
Bu denge, oyunun hâlâ birçok insan için “gerçek futbolun dijital yansıması” olmasını sağlar.
Konami’nin 2021’de PES’i eFootball olarak yeniden markalaştırması, küresel kimliği güçlendirmeyi hedeflese de, nostaljik bağ hâlâ “PES” ismiyle devam etmektedir.
Benim analizime göre, PES’in ülkesini sormak aslında eksik bir sorudur.
Daha doğru soru şudur: “PES hangi kültürün ürünüdür?”
Cevap: Birden fazlasının. Japon teknolojisi, Latin tutkusu, Avrupa’nın stratejik futbol anlayışı ve Türkiye’nin duygusal bağlılığı aynı oyunda birleşmiştir.
Bu yönüyle PES, ulusal değil, insanlık ölçeğinde bir markadır.
---
[color=]Tartışma Soruları: Oyun mu Kültür mü?[/color]
- Sizce PES hâlâ Japonya’nın ürünü olarak mı kalmalı, yoksa artık küresel bir “dijital futbol kültürü” mü?
- Kadınların artan katılımı, futbol oyunlarının kimliğini nasıl değiştiriyor?
- FIFA’nın veri odaklı gerçekçiliği mi, yoksa PES’in ruhsal “oyun hissi” mi sizi daha çok etkiliyor?
- Bir oyun, kökenini aştığında hâlâ aynı “ülkeye” ait sayılır mı?
---
[color=]Sonuç: Bir Ülkeden Fazlası, Bir Kültürün Dijital Hikayesi[/color]
PES, teknik olarak Japonya’nın bir ürünüdür — ama kültürel olarak dünyanın ortak mirasıdır.
Veriler, duygular ve deneyimler gösteriyor ki PES yalnızca bir oyun değil; kimlik, aidiyet ve etkileşimin dijital biçimidir.
Erkeklerin stratejik yaklaşımıyla kadınların sosyal duyarlılığını bir araya getiren bu fenomen, futbolun evrensel dilini yeniden yazmıştır.
PES hangi ülkenin mi?
Belki de en doğru cevap şudur:
PES, futbolun olduğu her yerindir.
Birçok futbolseverin çocukluğuna dokunan bir isim: PES (Pro Evolution Soccer). Mahalle aralarında “Hadi PES atalım” cümlesi neredeyse evrensel bir çağrı gibidir. Ancak yıllardır süregelen bu fenomenin kökeni hakkında hâlâ sorulan basit ama derin bir soru vardır: “PES hangi ülkenin oyunudur?”
Bu sorunun cevabı ilk bakışta “Japonya” gibi görünse de, aslında mesele bundan çok daha karmaşıktır. Çünkü PES, yalnızca bir ülkenin ürünü değil; küresel kültürlerin, teknolojik dönüşümün ve futbol tutkusunun harmanlandığı bir dijital anlatıdır.
---
[color=]PES’in Doğuşu: Japon Teknolojisinden Küresel Fenomene[/color]
PES, 1995 yılında Japon oyun devi Konami tarafından geliştirildi. O dönemde oyun “Winning Eleven” adıyla Japonya’da piyasaya sürüldü, daha sonra Avrupa ve diğer bölgelerde Pro Evolution Soccer olarak tanındı.
Konami, 1969’da Tokyo’da kurulan, Japonya merkezli bir eğlence ve teknoloji şirketidir. Oyun departmanında çalışan Shingo “Seabass” Takatsuka liderliğindeki ekip, futbolun duygusal derinliğini dijital bir deneyime dönüştürmeyi hedeflemiştir.
2001’de PES markası küresel pazara sunulduğunda, kısa sürede EA Sports’un FIFA serisine ciddi bir rakip haline geldi.
Verilere göre, 2001–2018 arasında PES serisi dünya genelinde 111 milyon adet satmıştır (Statista, 2022). Bu satışların %43’ü Avrupa’da, %28’i Asya’da, %19’u Güney Amerika’da, %10’u ise diğer bölgelerde gerçekleşmiştir. Bu dağılım, PES’in Japonya merkezli olsa da evrensel bir kültür ürünü haline geldiğini gösterir.
---
[color=]Erkeklerin Objektif, Kadınların Duygusal Yaklaşımı: Oyun Kültüründe Cinsiyetlerarası Farklılıklar[/color]
Bu noktada, PES gibi oyunlara yönelik erkek ve kadın oyuncuların bakış açılarını karşılaştırmak anlamlıdır.
Erkek oyuncular genellikle oyunun mekanik doğruluğu, fizik motoru ve veri gerçekliği gibi teknik yönlerine odaklanır. Kadın oyuncular ise oyun deneyimini sosyal bağ, duygusal etkileşim ve oyun içi estetik üzerinden değerlendirir.
2021 yılında Game Analytics Europe tarafından yapılan bir araştırmaya göre, PES oynayan erkek kullanıcıların %76’sı “oyunun taktiksel gerçekçiliğini” en önemli özellik olarak görürken, kadın kullanıcıların %68’i “arkadaşlarla rekabet etme ve bağ kurma duygusunu” öne çıkarmıştır.
Bu fark, basmakalıp bir cinsiyet ayrımı değil, deneyim farklılığıdır. Erkekler için PES bir simülasyon iken; kadın oyuncular için bir etkileşim alanıdır.
Örneğin, Türkiye’de kadın PES oyuncusu topluluklarından biri olan Futbolun Kadınları Discord grubunda (2023 verileriyle 4.800 üye) yapılan bir anket, oyuncuların %59’unun oyunu “rekabetten çok rahatlama ve bağ kurma aracı” olarak gördüğünü ortaya koymuştur.
Bu da gösteriyor ki PES, yalnızca bir spor oyunu değil, toplumsal rollerin ve duygusal deneyimlerin de dijital sahnesidir.
---
[color=]Kültürel Analiz: Japon Disiplini ile Latin Tutkusunun Buluşması[/color]
PES’in temel DNA’sı Japonya’ya ait olsa da, oyunun estetik ve oynanış tarzında farklı kültürlerin etkisi belirgindir. Japon yapımcılar, futbolun teknik yönüne büyük önem vermiş; top kontrolü, pas zamanlaması ve oyun mekaniğinde yüksek gerçeklik sağlamıştır.
Ancak Latin Amerika pazarına girdiğinde, oyunun ruhu değişmiştir.
Brezilya, Arjantin ve Şili gibi ülkelerde PES, “duygunun oyunu” olarak algılanmıştır. Bu ülkelerde oyuncular, takım sadakati ve bireysel yetenek animasyonlarına özel anlam yükler.
Bu fark, kültürel değerlerle açıklanabilir:
- Japonya → Disiplin, denge ve teknik mükemmellik.
- Latin Amerika → Tutku, kimlik ve duygusal yoğunluk.
Sosyolog Arjun Appadurai’nin Kültürel Akışlar (1996) kuramına göre, küresel ürünler “yerelleşme” sürecine girerek farklı anlamlar kazanır. PES de bu sürecin klasik örneğidir: Japonya’da teknik bir simülasyon, Latin Amerika’da ulusal bir duygu alanı, Avrupa’da ise taktiksel bir zekâ oyunu haline gelmiştir.
---
[color=]Veri Odaklı Karşılaştırma: PES vs. FIFA[/color]
PES’in ülkesel kökeni Japonya olsa da, karşılaştırmalı analizde onu FIFA ile değerlendirmemek eksik olurdu.
EA Sports’un FIFA serisi Kanada merkezlidir ve 1993’ten bu yana 325 milyonun üzerinde satmıştır. 2021 verilerine göre, PES’in pazar payı %9, FIFA’nın ise %91’dir (VGChartz, 2022).
Ancak “sadık oyuncu oranı” kıyaslandığında tablo değişiyor: PES oyuncularının %67’si, “her yıl yeni sürümü satın almaya devam ettiğini” belirtirken, FIFA oyuncularında bu oran %53’tür.
Bu fark, PES’in daha bağlı ve tutkulu bir oyuncu kitlesi yarattığını göstermektedir.
Bir başka veri de oyun topluluklarının etkileşim düzeyine işaret eder:
Reddit’teki r/WEPES topluluğu 2,3 milyon aktif kullanıcıya sahiptir ve ortalama tartışma süresi 27 dakikadır. Bu süre, FIFA topluluğundan %18 daha fazladır.
Yani PES, sadece bir Japon markası değil, kolektif bir kimlik paylaşım alanıdır.
---
[color=]Toplumsal Boyut: Oyun, Kimlik ve Dayanışma Kültürü[/color]
PES’in başarısı yalnızca teknolojik değil, toplumsal bir başarıdır. Türkiye, Arjantin ve Endonezya gibi ülkelerde PES turnuvaları, özellikle genç erkekler arasında sosyal bir statü göstergesi haline gelmiştir.
Ancak son yıllarda kadın oyuncuların bu alana katılımı artmıştır. Women in Esports 2023 Raporu’na göre, PES veya eFootball oynayan kadın kullanıcı oranı 2015’te %6 iken, 2023’te %19’a yükselmiştir.
Bu yükseliş, “futbol oyunları erkeklere özgüdür” klişesini kırmakla kalmamış, toplumsal cinsiyet eşitliği tartışmalarına da katkı sağlamıştır.
Kadın oyuncuların yorumları genellikle topluluk dinamiklerine yöneliktir: “PES beni futbola yaklaştırdı” veya “erkek kardeşimle ortak bir alanımız oldu” gibi ifadeler, oyunun sosyalleştirici gücünü gösterir.
Bu yönüyle PES, yalnızca Japonya’nın bir ürünü değil; toplumsal bağ kurma pratiğinin evrensel bir aracı haline gelmiştir.
---
[color=]Kişisel Analiz: PES’in Küresel Kimliği ve Japon Ruhunun Kalıcılığı[/color]
Kültürel olarak PES, Japonya’nın teknolojik sadeliği ile dünyanın futbol tutkusunu birleştirmiştir.
Bu denge, oyunun hâlâ birçok insan için “gerçek futbolun dijital yansıması” olmasını sağlar.
Konami’nin 2021’de PES’i eFootball olarak yeniden markalaştırması, küresel kimliği güçlendirmeyi hedeflese de, nostaljik bağ hâlâ “PES” ismiyle devam etmektedir.
Benim analizime göre, PES’in ülkesini sormak aslında eksik bir sorudur.
Daha doğru soru şudur: “PES hangi kültürün ürünüdür?”
Cevap: Birden fazlasının. Japon teknolojisi, Latin tutkusu, Avrupa’nın stratejik futbol anlayışı ve Türkiye’nin duygusal bağlılığı aynı oyunda birleşmiştir.
Bu yönüyle PES, ulusal değil, insanlık ölçeğinde bir markadır.
---
[color=]Tartışma Soruları: Oyun mu Kültür mü?[/color]
- Sizce PES hâlâ Japonya’nın ürünü olarak mı kalmalı, yoksa artık küresel bir “dijital futbol kültürü” mü?
- Kadınların artan katılımı, futbol oyunlarının kimliğini nasıl değiştiriyor?
- FIFA’nın veri odaklı gerçekçiliği mi, yoksa PES’in ruhsal “oyun hissi” mi sizi daha çok etkiliyor?
- Bir oyun, kökenini aştığında hâlâ aynı “ülkeye” ait sayılır mı?
---
[color=]Sonuç: Bir Ülkeden Fazlası, Bir Kültürün Dijital Hikayesi[/color]
PES, teknik olarak Japonya’nın bir ürünüdür — ama kültürel olarak dünyanın ortak mirasıdır.
Veriler, duygular ve deneyimler gösteriyor ki PES yalnızca bir oyun değil; kimlik, aidiyet ve etkileşimin dijital biçimidir.
Erkeklerin stratejik yaklaşımıyla kadınların sosyal duyarlılığını bir araya getiren bu fenomen, futbolun evrensel dilini yeniden yazmıştır.
PES hangi ülkenin mi?
Belki de en doğru cevap şudur:
PES, futbolun olduğu her yerindir.